آموزش رنگبرداری از فرش دستبافت

آموزش رنگبرداری از فرش دستبافت

چگونگی رنگبرداری از فرش دستبافت – قابل توجه صادر کنندگان فرش با اینکه در شستشوی کارخانه ای با توجه به امر صادرات فرش و تقاضای مشتریان اروپایی مبنی بر شید ملایم فرشهای دستبافت به چند روش عمل رنگبرداری انجام می گردد و که البته برخی روشها باعث آسیب رسیدن به الیاف پشم و ابریشم و پنبه می گردد، لیکن با رعایت درصد استفاده دمای مناسب و مدت زمان استفاده می توان آسیب ها را تا حد زیادی کاهش دهیم، در زیر به برخی از روشها اشاره می کنیم.

رنگبرداری رنگ های اسیدی:

۱- نمک سولفات سدیم: بین ۵ تا ۲۰ درصد تا ۶۰ دقیقه باعث ایجاد شید یکنواخت رنگ می گردد
۲- محلول آمونیاک: نیم لیتر آمونیاک در صد لیتر آب در دمای زیر جوش(که بسیار کم است) چون آمونیاک یک قلیای قوی است و می توان از موارد دیگر استفاده نمود.
۳- پریدین: یک قلیای ضعیف و حلال خوب است که حدود ۱٫۵ لیتر آن در صد لیتر آب حل می شود که البته در نسبت آ« بسیار دقت نمایید و نیز هنگام استفاده ا آن به علت تولید بخارات سمی موارد ایمنی را رعایت نمایید( استفاده از هود)
۴- کربنات سدیم Na2co3: قلیای ضعیف که در دمای ۴۰ درجه حدود ۴ تا ۸ درصدی تهیه و در صورت زمان ۲۰ دقیقه ای باعث یکنواختی رنگ ها می شود.
“پس از اتمام مراحل بالا استفاده از یک اسید ضغیف مانند استیک رقیق شده ضروری است زیرا Ph فرش در حالت قلیایی است و باید خنثی شود.

رنگبرداری رنگهای کرومی:

مواد غیر یونی مکملی که در رنگبرداری رنگهای کرومی و متال کمپلکس و یا سوپر میلینگ استفاده می شود عبارتند از: uniraline w و arolun lw که uniraline w به مقدار ۴ تا ۸ درصد و ۲۰ درصد نمک سولفات سدیم و تا ۳ درصد اسید اسبیک باعث خروج رنگهای کرومی از الیاف پشم و … می گردند و arolun lw با ۲۰ درصد نمک سولفات سدیم و Ph=5 در دمای جوش باعث خروج رنگهای متال کمپلکس می گردد.

سایر روشهای رنگبرداری:

از جمله مواد رنگبر دیگر که در امر قالیشویی استفاده می شود عبارتند از:

۱- دی کرومات و اسید سولفوریک: دی کرومات یک اسید کننده قوی است که همراه با اسید سولفوریک (به عنوان یک کاتالیزور) استفاده می شود در دمای جوش به مدت ۳ تا ۴۵ دقیقه (بستگی به میزان رنگبرداری دارد) ۳ تا ۶ درصد کرومات یا ۲ تا ۶ درصد اسید سولفوریک(نسبت به وزن الیاف ) استفاده می گردد به جای اسید سولفوریک می توان از اسید اگزالیک هم استفاده کنید. (در تهیه اسید سولفوریک رقیق باید اسید به آرامی به آب اضافه شود نه آب به اسید زیرا باعث واکنش شدید و پاشیدن اسید می گردد)
۲- هیدروسولفیت سدیم Na2s204 این ماده قدرت احیا کنندگی بالا دارد در دمای پایین باید استفاده شود.
۳- ترکیبات فرمالوئید – سولفوکسیدات: احیا کننده هستند و نسبت به هیدرو سولفیت سدیم ضغیف تر و کار آمد تر هستند. اسامی تجاری آنها عبارتند از: Formosul و Erasoic؛ در کار آنها از اسیدهایی مانند اسید فرمیک باید به عنوان کاتانیرور استفاده شود.

میزان مصرف ۲ تا ۴ درصد Formosul

همراه با ۱٫۵ تا ۲٫۵ درصد اسید فرنیک ۸۵% به مدت ۳۰ دقیقه در دمای جوش استفاده می شود.
اتفاقی که در فرشهای دستبافت رخ می وهد این است که برخی رنگها پس از رنگبرداری مجدداً با اکسیژن آب و هوا ترکیب شده و دوباره بر می گردند که به آن اکسیداسیون می گویند در این موارد با اسید سولفوریک و دی کرومات ابتدا رنگبری شده و در مرحله دوم از Formosul استفاده می کنند.
۴- کلر و ازن: ازن از کلر قدرت بالاتری دارد، ظرف ۲۰ دقیقه رنگهای اسیدی و متال کمپلکس را رنگبرداری می کند.
۵- برخی قالیشویان از هیدروکلریک جهت رنگبرداری استفاده می نمایند.
۶- شستشو با سود سوز آور (کربنات دوسود) ۱ تا ۳ درصد ۵ تا ۱۰ دقیقه روی فرش پاشیده می شود ۲۰ تا ۶۰ دقیقه شستشو داده می شود.

*استفاده از سود اثر نامطلوبی روی الیافت پشم دارد و باعث کاهش استهکام آن می گردد.
استفاده از مواد بالا باعث زبر شن و باز شدن پشم یا ابریش می گردد و نیز باعث می شود جلای الیاف کاهش پیدا کند، بهمین علت نیاز به کلرینه کردن (یا عملیان لس زدایی) پیدا می کنیم؛ کلرینه کردن در Ph قلیایی هیپوکلریت کلسیم در حوضچه ها ریخته و پس از ۲۴ ساعت (جهت حل شدن بهتر) به مقدار ۴۰ تا ۵۰ گرم بر لیتر، و فرش را درون آن انداخته ۵ تا ۱۰ دقیقه شستشو یا ۲۰۰ ا ۳۰۰ گرم بر لیتر با آب حل کرده روی فرش ریخته پس از ۵ تا ۱۰ دقیقه شتشو دهیم.

کلرینه کردن در Ph اسیدی:

محلول اسید سولفوریک + ۵ تا ۱۰ گرم بر لیتر هیپوکلریت، روی فرش ریخته و یکنواخت کرده و شستشو دهیم. جهت کهنه نما کردن فرشهای صادراتی از روشهای مختلفی استفاده می شود که عبارتند از:

۱- رنگری به روشهای گفته شده

۲- استفاده از ماشینهای پرداختی که پرز را به صورتی برداشته تا حالت پا خورده باشد.

۳- استفاده از نور آفتاب و ایجاد رنگ بری.

۴- استفاده از پوست گردو و انار جهت کهنه نمودن رشه ها

توجه داشته باشید:

در فرشهایی که زمینه سفید یا کرم دارند از هیدروسولفیت سدیم ۱ تا ۸ درجه درجه به مدت ۱۰ تا ۶۰ دقیقه استفاده می گردد.
در فرشهای پشمی و کرکی که در حین شستشو رنگ قاطی می نمایند؛ مقدار کمی از عیدروسولفیت را با ماست ترش و آبگرم و قلم مو در محل مالیده و جوش شیرین پاشیده و پاک می نمایند چنانچه رنگبری بیش از حد صورت بگیرد، دستمال آغشته به چایی روی آن مالیده و با پارچه نممناک پام نمایند.
در رنگبری رنگهای برخی از قسمتها به طور کامل از بین می روند که به ناچار با قلم مو و رن بازسازی می شود.